O Mosteiro de Santa María de Pombeiro, monumento nacional, foi fundado na segunda metade do século XI. O mosteiro e a igrexa aínda conservan as marcas das distintas épocas que pasaron, como foron a fábrica romántica (absidiolas, portal occidental e rosetón) de finais dos séculos XII e XIII, a súa recuperación e reconstrución na época moderna tras a ruína e decadencia do mosteiro do século XIV ao XVI (claustro, tallas e pinturas).

O espazo sagrado deste mosteiro na Idade Moderna abarca toda a avenida que vai dende a igrexa ata as inmediacións do cemiterio, onde o cruceiro de Passal marca o seu límite.