O nome da ponte está asociado ao construtor dese paso: São Gonçalo de Amarante. Construíuna coa axuda da xente e, o que é máis interesante, a través de varios milagres. Aquel santo moveu as pedras máis grandes e convocou os peixes para alimentar aos obreiros, polo que se cre.

En 1763, o peso da choiva provocou o derrube da ponte. Por sorte ou milagre, permaneceu intacta a imaxe gótica da Nosa Señora da Piedade (que se erguía nunha cruz de dúas caras no pasadizo). Hoxe consérvase nunha esquina da igrexa e fronte á ponte nova, que dende entón foi reconstruída.

A ponte marcou un novo encontro coa historia e converteuse no escenario da heroica loita e resistencia nacional contra as tropas napoleónicas durante as invasións francesas. Unha lápida, colocada nunha das pirámides do paso, conmemora o suceso, que lle valeu ao municipio o colar da Orde Militar da Torre e da Espada.

A ponte, de 50 metros de lonxitude, sostén unha cuberta con catro balcóns semicirculares e, en cada extremo, dous obeliscos barrocos con inscricións epigráficas. Estes evocan o episodio das loitas contra as forzas napoleónicas e a honra que a vitoria portuguesa levou a Amarante.