O 8 de xullo de 1832, na praia a carón de Arnosa do Pampelido, entre as parroquias de Perafita e Lavra, no concello de Matosinhos, tivo lugar un acontecemento que cambiaría decisivamente o curso da historia e marcaría o inicio da fin do absolutismo en Portugal . Organizada dende as Azores, unha escuadra comandada por D. Pedro IV cun exército de 7.500 homes desembarcou nesta praia co obxectivo de instaurar no país un réxime moderno e liberal. A elección deste emprazamento colleu por sorpresa ao exército absolutista xa que, á espera dun ataque a Lisboa, a defensa do Norte quedara sen vixilancia. Despois de desembarcar, o “Exército Libertador” dirixiuse a Porto, onde entrou pacíficamente o 9 de xullo e onde resistiu heroicamente durante un ano no “Asedio de Porto”.
Marcando o lugar de desembarco, por iniciativa de António José de Ávila e subscrición pública, ergueuse un obelisco para perpetuar a memoria deste suceso. A súa localización baseouse no testemuño de membros do “Exército Libertador” que, ademais, estiveron presentes, xunto á raíña D. María II, na colocación da súa primeira pedra o 1 de decembro de 1840. Porén, tardarían 24 anos en considerar o obelisco rematado e a súa clasificación como monumento nacional foi proposta en 1880.
O obelisco de granito inclúe referencias á data do desembarco en dúas coroas metálicas visibles na parte superior. Catro paneis de pedra caliza na súa base recollen referencias á iniciativa de construír o monumento, a algúns dos mandos do “Exército Libertador” e ao famoso pregón que D. Pedro IV fixo aos soldados antes de desembarcar.
Restaurado no ano 2001 por iniciativa do Concello de Matosinhos, o Obelisco da Memória é un elemento fundamental do patrimonio histórico da comarca e forma parte dunha zona dunar tamén protexida polo municipio