O parque comeza en Ourense e ao cruzar a liña que o separa de Portugal convértese no Parque Peneda-Gerés… Aquí os bosques non entenden de fronteiras.

Quizais por iso son as terras do Couto Mixto, un territorio que nunca pertenceu nin a España nin a Portugal e cuxos habitantes elixiron a nacionalidade que querían o día da voda.

Un mundo de grandes árbores, lobos, corzos e cabalos salvaxes que hai 2.000 anos xa estaba atravesado de norte a sur pola Vía Nova construída polos romanos para unir Astorga e Braga.
Xa non pasan por aquí as lexións, pero a cambio pódense atopar grandes paisaxes nas vilas e camiños do Parque. Marabillas como a fervenza de A Date ou vilas sorprendentes como Casolas, construídas nun terreo cun 20% de pendente. E tamén, achados inesperados como as vacas “cachenas”, unha raza pequena con enormes cornos.
A Limia é un río único. Escavou un corredor natural ao longo do que a historia deixou pegada humana. Nel recolle todo un tecido fluvial que descende en fervenzas e fervenzas, repousa en sucesivos encoros, cruza unha fronteira e finalmente cede as súas augas ao Atlántico. Así, o Parque Natural máis grande da nosa comunidade únese ao máis importante de Portugal, o Parque Nacional da Peneda-Gerês. Xuntos logran unha única área protexida de carácter transfronteirizo único en Europa.

Trátase da “raia seca”, xa que a ruta fronteiriza non se sitúa nos ríos senón no alto dos montes: O Laboreiro, Queguas e Quinxo ao norte; Santa Eufemia, O Xurés e O Pisco, ao sur. Os puntos máis altos elévanse ata os 1.500 metros sobre o nivel do mar, combinando as suaves formas das antigas montañas galegas coas máis abruptas. As agullas e os bolos que o tempo consagraron en complicados equilibrios son un dos sinais de identidade da zona.

Atoparemos monumentos megalíticos, lendas douradas e o testemuño do paso dos lexionarios romanos pola estrada XVIII ou Vía Nova. Continúan en pé os miliarios que deixaron na estrada que unía as capitais romanas de Braga e Astorga polo único paso natural entre estas montañas, a mítica Portela do Home, acceso fronteirizo ao territorio portugués.

Edificios populares como muíños, colmeas amuralladas (alvarizas), cabanas de pastores (chivanas), hórreos, fornos, camiños e valados revelan a alma máis creativa dos seus habitantes. Un patrimonio herdado da tradición na ducia de núcleos rurais que ata hoxe mantiñan a actividade agraria dentro do Parque. Así como as aldeas do Couto Mixto, territorio que mantivo ata 1868 unha condición de privilexios independentes de España e Portugal.